Dinizimizin gozelliyi ulvuluyu bizi dahada uca Allahaimiza baglayir.Bu defe sizlere iman ve rukunlar haqqinda melumat vermeyi qerara aldiq.
Iman ve Rukunlar
Selefi-i Salih yeni ehl-i sünne vel- cemaatýn iman esaslarý ile baðlý inanclarý, Peyðember (s.a.v)-in Cebrail hedisinde xeber verdiyi þekilde 6 esasa iman etmek, onlarý tesdiq etmek olar. Peyðember (s.a.v) bu barede özüne sual vermek üçün gelen Cebrail (e.s)-ýn imanýn mahiyyeti ile baðlý sualýna bele cavab vermiþdir:
‘'(Ýman) Alllaha, meleklere, kitablarýna, reesullarýna, axiret gününe inanmað ve xeyir ile þerre ve qedere iman etmekdir'' (buxari ve Müslim, Kitabul-Ýman).
O halda iman bu altý temel üzerinde yükselir. Bir insanda bu temelden biri yýxýlacað olarsa, elbetteki o insan mömin olmaz. Çünki o kimse imanýn esaslarýndan birini itirmiþ oldur. Nece ki, bir tikili ancaq temel esaslarý üzerinde ucaldýla bilirse, iman da ancaq temel esaslarý üzerinde yükseler.
Bunlar imanýn esaslarýdýr. Kitab ve sünnetin delalet etdiyi doðru þekildi bütün bunlar gerçekleþmedikce iman da tamam olmaz. Bunlardan birini inkar eden bir adam mömin olmaz.
Allaha iman, Allahýn varlýðuna, Onun kamal sifetlerine sahib olub, tek baþýna ibadete layiq olduðuna inanmaq, izleri insanýn yaþayýþýnda Allahýn emrlerine baðlanýb, yasað etdiyi her bir þeye tam þekilde inanmaq. Bu Ýslam eqidesinin temelidir, özülüdür, esasýdýr. Eqidenin baþqa bütün esaslarý buna baðlanýr ve buna tabedir.
Allahýn vehdaniyyetine, uluhiyyetine, isim ve sifetlerine iman etmek de: Allaha iman etmekdir. Tövhidi üç növ qebul edib bunlara inanmaq ve bunlarý yerine yetirmek lazýmdýr. Tövhidin 3 növü ise: 1-Rububiyyetin tövhidi, 2-Uluhiyyetin tövhidi, 3-Ýsim ve sifetlerin tövhididir.
Her þeyin tek Rebbin ve Mütleq Malikin Allah olduðuna, þerikinin tapýlmadýðýna, tek yaradýcýnýn O olduðuna, bütün kainatý idare eden, qullarý yaradýb onlarý ruzulandýran, heyat veren ve canlarýný alanýn O olduðuna inanmað qeza ve canlarýný alanýn O olduðuna inanmað, qeza ve qederine, zatýna, vehdaniyyetine yeni bir ve tek olduðuna inanmaqdýr.
Uca Allah rububiyyetine iman etmeye vacibliyine dair þer'i deliller çoxdur, Uca Allah bu ayede buyurduðu kimi: ‘'Alemlerin Rebbi olan Allaha hemd olsun'' (Fatiha-1); ‘'Diqqet edin yaratmaq da, emr etmek de yalnýz onundur!'' (El-Eraf, 54); ‘'Yerde ne varsa hamýsýný sizin üçün yaradan Odur'' (El-Beqere, 29); ‘'Çünki þübhesiz ki, Allahdýr hem ruzunu veren, hem çoxlu qüdret ve qüvvet sahibi olan'' (ez-Zariyat, 58).
Tövhidin bu növünde Qureyþ kafirleri ile növbe-növ din ve imana mensub olan kimselerin böyük çoxluðu müxalif çýxmazlar. Hamýsý kainatýn yaradýcýsýnýn tek baþýna Allah olduðuna iman ederler. Lakin Uca Allah bele buyurur: ‘'And olsun, onlara: Göyleri ve yeri kim yarattý deye soryþsan, onlar elbette Allah, deyecekler.'' (Loðman-29).
Bir baþqa yerde de Uca Allah bele deyir: ‘'De ki: yer ve aradakýlar kimindir? Eger bilirsinizse (deyin). Onlar: Allahdýr, deyecekler. Sen de ki: O zaman siz yaxþý düþünüb ibret almýrsýnýz? De ki: Yeddi göyün ve böyük erþin Rebbi kimdir? Allahdýr, deyecekler. De ki: O zaman qorxmursunuz? De ki: Her þeyin hakimiyyeti elinde olan, himaye eden feqet özüne qarþý heç kimin himayesini tanýmayan kimdir? Eger bilirsini (deyin). Onlar Allahdýr deyecekler. De ki: Ele ise nece olur da aldanýrsýnýz? Xeyr biz, onlara haqqý getirdik; onlar ise elbetki yalançýdýrla'' (El-Muminun, 84-90).
Bunun bele olmasýnýn sebebi, qullarýn qelblerinin fitretine Allahýn yegane Rebb oluþunu qebul edecek suretde yaratmýþ olmasýdýr. Bunun üçün tövhidin növlerinin ikincisi de qebul etmedikce rububiyyetin tövhidine inanan bir kimse muvahid olmaz.
Qullarýn öz emelleriyle, Uca Allaha bir ve tek olaraq tanýdýqlarýný ortaya çýxartmalýdýrlar. Buna ibadet tövhidi adý da vermek olar. Bu mena etibarýyla bu xüsusiyyetlere inanmaðý emr eder.
Haqq ilah özünden baþqa heç bir ilah olmayan O Allahdýr. Ondan baþqa bütün mebudlar batildir. Yalnýz Uca Allaha ibadet edilmeldir. Ona boyun eyilmeli, mütleq olaraq yalnýz Ona itaet edilmelidir. Namaz, oruc, hecc, dua, yardým dilemek, eti yeyilen heyvanlar kesmek, tevekkül, qorxu ve ümid, sevgi ve buna oxþayan zahir ve batin ibadet növlerinde heç bir þeyi Ondan baþqasý üçün edilmemelidir. Allaha sevgi, qorxu ve ümid hamýsý ile birlikde Allaha ibadet edilmelidir. Bunlardan bir qismi ile ibadet edib bir qismi ile etmemek en azý azðýnlýqdýr.
Uca Allah bele buyurur: ‘'Yalnýz sene ibadet eder ve yalnýz senden kömek isteyirik'' (Fatiha,5). ‘'Kim buna dair heç bir delili olmadýðý halda, Allah ile birlikde baþqa bir ilaha ibadet ederse, onun hesabý ancaq Rebbinin yanýndadýr. Þübhesiz kafirler nicat tapmazlar'' (El-Muminun-117).
Uluhiyyetin tövhidi bütün Resullarýn özüne çaðýrdýðý bir xüsusiyyetdir. Önceki ümmetleri helak yoluna aparan Uluhiyyetin tövhidinin inkarýdýr.
Dinin evveli, sonu, batin ve zahiri uluhiyyetin tövhidinden ibaretdir. Resullarýn ilk ve son çaðýrýþlarý bunadýr. Bunun üçün resullar gönderilmiþ, kitablar endirilmiþ, cihad meqsedi ile qýlýnclar qaldýrýlmýþ, möminlerle kafirler, cennet ehli ile cehennem ehli bir-birinden ayrýlmýþdýlar.
Beli ‘'Allahdan baþqa ilah yoxdur'' cümlesinin hikmeti budur.
Uca Allah bele buyurur: ‘'Senden evvel gönderdiyimizi peyðemberlere mütleq bunu vehy edirik: Menden baþqa ilah yoxdur, o zaman yalnýz mene ibadet edin'' (El-Enbiya-25).
Rububiyyet tövhidi, uluhiyyet tövhidinin tamamýdýr. Çünki yaradýcý, ruzi veren, malik, heyat veren, öldüren, bütün kamal sifetlerine sahib, her növ eskiklikden uzaq, her þey elinde olan bir Rebbin, eyni zamanda þeriki olmayan ve ibadetin yalnýz özüne yöneltdiyi mütleq bir ilah olmasý da lazýmdýr.
Uca Allah: ‘'Men cinleri de, insanlarý da ancaq mene ibadet etsinler deye yaratdým.'' (Ez-Zariyat-56) deye buyurmaqdadýr.
Çünki müþrikler bir ve tek Allaha ibadet etmirdiler. Onlar birden çox ilaha ibadet edirdiler ve bunlarýn özlerini Uca Allaha yaxýnlaþdýrdýqlarýný ireli sürürdüler. Bununla birlikde bu uydurma ilahlarýn fayda ve zerer vermediklerini de qebu edirdiler. Bunun üçün Uca Allah ‘'Rububiyyet tövhidini'' qebul etmemelerine göre onlarý mömin adlandýrmamýþ, eksine ibadetde baþqalarýný Özüne þerik qoþduqlarýna göre onlarý kafir adlandýrdý.
Bu nöqtede Selefin yeni Ehli Sünnet vel Camaatýn inamý uluhiyyet xüsusiyyetinde baþqalarýndan ayrlýr. Bezilerinin ireli sürdüyü kimi Tövhidin menasý onlara göre yalnýzca Allahdan baþqa yaradýcý ilah olmamasýndan ibaretdir. Eksine uluhiyyetin Tövhid edilmesi ancaq bu iki esasýn varlýðý ile birlikde doðru ola biler.
1. Bütün ibadet növleri yalnýz Allaha edilmesi heç bir varlýða yaradanýn ona mexsus olanlardan heç birisinin verilmemesi. Buna göre Allahdan baþqasýna ibadet edilmez. Allahdan baþqasý üçün namaz qýlýnmaz, Allahadan baþqasýna secde edilmez, Allahdan baþqasýna tevekkül edilmez. Þübhesiz uluhiyyetin Tövhid edilmesi, ibadetin yalnýz Uca Allaha edilmesini mecbur edir. Ýbadet ise ya qelb ile dilin bir sözü yaxu da qelb ile orqanlarýn emelidir.
Uca Allah bele buyurur: ‘'De ki: Þübhesiz namazým ibadetim, heyatým ve ölümüm alemlerin Rebbi olan Allah üçündür. Onun heç bir þeriki yoxdur. Men bununla emr olundum ve müselmanlarýn birincisiyem'' (El-Enam-162:163)
2. Ýbadet Uca Allahýn ve Rasullarýnýn emr etdiyine uyðun olamlýdýr.
Buna göre ibadet boyun eymek ve itaetin yalnýzca Ona edilmesi süreti ile Allahýn tövhid edilmesi ‘'Allahdan baþqa heç bir ilah yoxdur'' deye ifalendirilen þehadetin doðruldulmasý demekdir.
Rasulullah (s.a.v)-e tabe olub emr ve yasaqlarýna boyun eymekde ‘'Muhemmed (s.a.v) Allahýn Rasuludur'' þehadetinin doðruldulmasýdýr. O halda Ehli Sünnet val Camaatýn mövqeyi budur. Onlar Uca Allaha ibadet eder ve Ona heç bir þeyi þerik qoþmazlar. Allahdan baþqasýna dua etmezler, ancaq Allahdan yardým isteyirler. Yalnýz Uca Allaha tevekkül ederler, ondan baþqasýndan qorxmazlar. Uca Allaha itaet, ibadet ederek ve saleh emellerle yaxýnlaþmaða çalýþarlar. Uca Allah:
‘'Allaha ibadet edin ve ona heç bir þeyi þerik qoþmayýn.'' (En-Nisa-36) deye buyurur.
» Iman ve rukunlar haqqinda.
